آمار جهانی صنایع خلاق و صنایع فرهنگی
صنعت، یکی از چرخ‌های مهم اقتصاد کشورهای جهان امروز را تشکیل می‌دهد و بدون صنایع گوناگون هیچ کشوری قادر به ادامه حیات خود نخواهد بود. در حالی که بسیاری از کشورهای توسعه یافته پایه‌های اقتصاد خود را بر روی منابع طبیعی استوار کرده‌اند، برخی کشورهای پیشرفته توانسته‌اند افق‌های تازه‌ای را به روی انواع جدید صنعت باز کرده و ثروت ملی خود را به گونه ای چشمگیر افزایش دهند. این دسته از کشورها با بهره‌گیری از ظرفیت‌های فرهنگی، هنری و اجتماعی موجود راهی را به سوی شاخه جدیدی از صنعت تحت عنوان «صنایع خلاق» باز کرده‌اند. اگرچه مدت نسبتاً زیادی از شکل‌گیری مفهوم اقتصاد خلاق نمی‌گذرد و پیشینه این موضوع در سه دهه اخیر در جهان مطرح شده است، اما در همین مدت کم توانسته فضای جدیدی از رقابت اقتصادی و صنعتی را در بین کشورهای جهان ایجاد کند. به همین خاطر توجه به این مسئله در سیاستگذاری‌های دولت‌ها می‌تواند نقش پررنگی را در پیشرفت و افزایش ثروت ملی ایفا کند. در این مقاله قصد داریم به طور مختصر نگاهی به آمارهای جهانی در حوزه صنایع خلاق و صنایع فرهنگی داشته باشیم.
صنایع خلاق تا چه میزان در اقتصاد دنیا تأثیرگذار هستند؟
بر اساس پژوهش‌های انجام شده توسط CISAC (کنفدراسیون بین المللی انجمن نویسندگان و مؤلفان) در حال حاضر بالغ بر 2250 میلیارد دلار در کل جهان به اقتصاد صنایع خلاق و صنایع فرهنگی اختصاص دارد که این رقم حدود 3 درصد از کل تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل می‌دهد. همچنین صنایع خلاق در سراسر جهان توانسته‌اند حدود 30 میلیون شغل ایجاد کنند که این میزان تقریباً یک درصد از کل جمعیت فعال جهان را تشکیل می‌دهد. در این میان آسیا و اقیانوسیه با حدود 743 میلیارد دلار اقتصاد خلاق توانسته حدود 12.7 میلیون شغل ایجاد کند و جایگاه اول را در این زمینه به خود اختصاص دهد. پس از آسیا و اقیانوسیه، اروپا با 709 میلیارد دلار و 7.7 میلیون شغل، آمریکای شمالی با 620 میلیارد دلار و 4.7 میلیون شغل، آفریقا و خاور میانه با 58 میلیارد دلار و 2.4 میلیون شغل و آمریکای لاتین با 124 میلیارد دلار و 1.9 میلیون شغل در جایگاه‌های بعدی قرار دارند.
بزرگترین صادر کنندگان صنایع خلاق در جهان کدام کشورها هستند؟
بدون شک پاسخ این سوال کشور چین است. آن گونه که آنکتاد (کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل) گزارش می‌دهد، کشور چین توانسته در سال 2105 میلادی با درآمدی بالغ بر 125 میلیارد دلار به عنوان بزرگترین صادر کننده صنایع خلاق و فرهنگی در جهان شناخته شود. این در حالی است که همین کشور در سال 2002 تنها درآمدی 32 میلیارد دلاری از این راه داشته که مقایسه این دو رقم نشان دهنده میزان اهمیتی است که دولت این کشور برای صنایع خلاق و فرهنگی قائل شده است. پس از چین کشورهای ایالات متحده، آلمان، هنگ کنگ، ایتالیا، انگلستان، سوئیس و هلند در جایگاه‌های بعدی قرار دارند. نکته جالب تر آن است که سایر کشورهای موفق در حوزه صادرات صنایع خلاق و صنایع فرهنگی در عین حال که در جایگاه‌های پایین تری نسبت به چین قرار می‌گیرند، فاصله بسیار زیادی با این کشور نیز دارند.
آن گونه که آنکتاد گزارش می‌دهد، کشور چین توانسته در سال 2105 میلادی با درآمدی بالغ بر 125 میلیارد دلار به عنوان بزرگترین صادر کننده صنایع خلاق و فرهنگی در جهان شناخته شود.
بر اساس پژوهش‌های انجام شده توسط CISAC 11 حوزه به عنوان شاخه‌های مختلف صنایع خلاق در جهان معرفی شده است که عبارتند از: تبلیغات و بازاریابی، معماری، کتاب، بازی، فیلم، موسیقی، روزنامه‌ها و مجلات، هنرهای نمایشی، رادیو، تلویزیون و هنرهای تجسمی. از بین این یازده مورد، سه شاخه هنرهای تجسمی، تلویزیون و کتاب توانسته‌اند در سطح جهان بیشترین میزان شغل را ایجاد کنند؛ هنرهای نمایشی با حدود 7 میلیون شغل، موسیقی با حدود 4 میلیون شغل و کتاب با حدود 3.7 میلیون شغل به ترتیب جایگاه‌های اول تا سوم را از نظر تعداد شغل ایجاد شده به خود اختصاص داده اند. همچنین تلویزیون با 477 میلیارد دلار، هنرهای تجسمی با 391 میلیارد دلار و روزنامه‌ها و مجلات با 354 میلیارد دلار سه حوزه ای هستند که جایگاه‌های اول تا سوم را از نظر اقتصادی به خود اختصاص داده اند. لازم به ذکر است که رادیو، موسیقی و فیلم نیز از نظر اقتصادی سه جایگاه آخر را به خود اختصاص داده اند.
جمع بندی
صنایع خلاق صنایعی هستند که در آن‌ها سه مؤلفه فرهنگ، تکنولوژی و اجتماع نقش پررنگی دارد؛ به عبارت دیگر توجه به اقتصاد خلاق از سوی دولت‌ها مستلزم توجه به این سه مؤلفه است و تا زمانی که این مؤلفه‌ها با رویکردی همگرایانه مورد مطالعه و بومی سازی قرار نگیرند، صنایع خلاق نیز به وجود نخواهند آمد. بر اساس آمارهای آنکتاد میزان اقتصاد خلاق در سطح جهان با سرعت بالایی رو به افزایش است که این امر نشان از اهمیت این مسئله دارد. همچنین تحقیقات نشان می‌دهد که کشورهای در حال توسعه تاکنون نتوانسته‌اند در زمینه صنایع خلاق فعالیت قابل توجهی داشته‌اند. البته این واقعیت دلایل زیادی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به مسائل سیاسی بین کشورها، بحران‌های اقتصادی، فقدان زیرساخت‌های فرهنگی و ... اشاره کرد. با همه این مسائل به نظر می‌رسد توجه دولت‌ها حداقل در دراز مدت برای رسیدن به شکوفایی اقتصاد خلاق و فراهم کردن بسترهای مقتضی امری ضروری است.
منابع:
http://unctad.org/en/Pages/DITC/CreativeEconomy/Creative-Economy-Programme.aspx
