آیا پنجشنبه‌ها تعطیل خواهد شد؟!
طرح تعطیلی پنجشنبه‌ها به‌عنوان راهکاری جدی در جبران بخشی از خسارت‌های صنعت گردشگری و توسعه گردشگری داخلی به عنوان یکی از مهترین رسته های صنایع خلاق و فرهنگی کشور، همچنان از سوی هیات دولت تصویب نشده است، اما استانداران مثلث طلایی گردشگری کشور، این بار نجات صنعت گردشگری ایران را به‌دنبال شیوع ویروس کرونا و تعطیلی مراکز گردشگری در کشور، به‌عنوان دلیلی برای به انجام رسیدن این موضوع و جذب گردشگر بیشتر در این مراکز مطرح می‌کنند.
نمی‌توان از موضوع تاثیر همه‌گیری ویروس کرونا بر تمام عرصه‌ها به‌سادگی گذشت و در این میان حوزه گردشگری به‌عنوان یکی از زیان‌دیده‌ترین حوزه‌ها در سراسر جهان قلمداد می‌شود. اقتصاد گردشگری که در بسیاری از کشورها از اولویت‌های اقتصادی شمار می‌رفت، با حضور این مهمان ناخوانده زمین‌گیر شد. در کشور ما اگرچه صنعت گردشگری و مقوله‌های زیرمجموعه آن به توسعه‌یافتگی و انسجام کشورهای پیش‌رو در این حوزه نیست و فاصله زیادی با این موضوع دارد اما در هر حال تعداد زیادی از جمعیت کشور در این بخش مشغول به فعالیت و ارتزاق هستند و ادامه رکود این بازار و فشارهای اقتصادی ناشی از آن، برای آنها چاره‌ای به جز رها کردن این کسب و کار نمی‌گذارد.
لغو سفرها، مشکلات نقدینگی تاسیسات گردشگری به‌ویژه هتل‌ها و آژانس‌های مسافرتی به‌منظور برگرداندن هزینه رزروها و از همه مهم‌تر بیکاری و ایجاد مشکلات معیشتی جمعیت زیادی از فعالان گردشگری و صنایع‌دستی، زنگ خطری برای نابودی صنعت نوپای گردشگری کشور بود که با افزایش مطالبه بیمه بیماری، مشکلات بیمه‌ای و مالیاتی مشاغل متضرر از کرونا، تعدیل نیروها و موارد دیگر به صدا در آمد.
دولت نیز اگرچه درباره تلاش برای جبران این خسارت‌ها و کمک به مشاغل آسیب‌دیده این صنعت طرح‌هایی را ارائه کرد و وعده‌هایی داد اما با توجه به کمبود منابع مالی و مشکلات نقدینگی، این طرح‌ها در عمل کمتر نتیجه‌بخش و موثر واقع بوده است.
بنابراین در چند هفته گذشته موضوعاتی مانند اضافه شدن تعطیلی پنجشنبه‌ها به تعطیلات رسمی کشور که در گذشته نیز مطرح بوده و مورد موافقت دولت قرار نگرفته، دوباره مطرح شده است تا شاید بتواند با ترغیب مردم برای مسافرت، خسارت‌های ناشی از تعطیلی‌های طولانی‌مدت دوران کرونا را جبران کند.
فرصت دوباره برای یک طرح
تعطیلی پنجشنبه‌ها در واقع طرح ناکام مانده‌ای از سال گذشته است که پس از همه‌گیری ویروس کرونا در کشور دوباره مجال مطرح شدن پیدا کرده تا شاید بتواند دولت را در حمایت از این صنعت و مردمی که اقتصادشان از طریق گردشگری تامین می‌شود، یاری دهد. از نگاه کارشناسان گردشگری، این طرح می‌تواند از بیکار شدن عده زیادی از شاغلان رسمی و غیررسمی در حوزه گردشگری جلوگیری و امیدهایی را برای گرم شدن دوباره صنعت گردشگری زنده کند. البته از سوی دیگر، دولت از مخالفان جدی این طرح است و آن را به صلاح کشور و روابط بین‌الملل نمی‌داند.
با این حال، استانداران سه استان یزد، فارس و اصفهان که به مثلث طلایی گردشگری شهرت یافته‌اند، به‌عنوان بخش اصلی بدنه دولت در استان‌هایشان و عالی‌ترین مقامات اجرایی این استان‌های گردشگرپذیر، تعطیلی پنجشنبه‌ها را لازمه رونق گردشگری داخلی و توسعه اقتصادی ناشی از این صنعت می‌دانند.
استانداران چه می‌گویند
محمدعلی طالبی، استاندار یزد تعطیلی پنجشنبه‌ها را پیشنهادی کارشناسانه و موثر در راستای بهبود وضعیت اقتصادی و گردشگری این استان عنوان می‌کند و می‌گوید: در شرایط فعلی، تقاضای زیادی از سوی فعالان گردشگری و فعالان اقتصادی حوزه گردشگری در این زمینه مطرح می‌شود، چراکه تحقق این مهم می‌تواند منجر به بازسازی سریع‌تر صنعت متضرر و خسارت‌دیده گردشگری شود و به نظر می‌رسد در صورت محدودیت منابع دولت، اصلاح این قانون کمک زیادی به بازسازی و بهبود صنعت گردشگری و اقتصاد استان‌ها می‌کند.
عنایت‌الله رحیمی، استاندار فارس نیز تحقق این خواسته را به نوعی نجات اقتصاد کشور می‌داند و عنوان می‌کند: نجات صنعت گردشگری، نجات اقتصاد کشور است، چراکه گردشگری، صنعتی است که بسیاری از مشاغل و صنایع را تحریک می‌کند. گردشگری محرک دیگر مشاغل است و تحریک و توسعه اقتصاد گردشگری به‌گونه‌ای است که قسمتی از فعالیت‌های اقتصادی دیگر مانند اقتصاد سوغات، اقتصاد صنایع‌دستی و اقتصاد حمل‌ونقل که مورد استفاده و نیاز گردشگران به‌شمار می‌رود را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد؛ بنابراین با تعطیلی پنجشنبه‌ها شاهد رونق مناسب بخشی از گردشگری خواهیم بود.
عباس رضایی، استاندار اصفهان نیز تعطیلی پنجشنبه‌ها را لازمه توسعه گردشگری داخلی می‌داند و با نگاهی فراتر از اقتصاد گردشگری، به اهمیت آن در افزایش راندمان کاری، مصرف بهینه انرژی و تاثیر در کاهش مسائل زیست محیطی مانند آلودگی هوا اشاره می‌کند. رضایی اعتقاد دارد که با نگاهی به تعطیلی دو روزه در کشورهای دیگر دنیا می‌توانیم به اهمیت نقش تعطیلات در اقتصاد این کشورها پی ببریم.
اتفاق‌نظر عالی‌ترین مقامات اجرایی استان‌های فارس و یزد و اصفهان به‌عنوان بخشی از دولت، شاید از حیث نقش این مسئولیت‌ها اهمیت بیشتری داشته باشد، چراکه استانداران نه تنها منافع دولت خود، کشور و استان‌ها را در نظر دارند، بلکه منافع تک‌تک مردم استان را با مطالبه این طرح محقق می‌کنند.
جبران خسارت مثلث طلایی گردشگری
حمایت از طرح تعطیلی پنجشنبه‌ها در دولت و زیرمجموعه‌های آن به استانداران محدود نمی‌شود و طرفداران دیگری نیز دارد. معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزیر کشور و رئیس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور نیز تعطیلی پنجشنبه‌ها را فرصتی برای برنامه‌ریزی سفر به‌ویژه در مقاصد گردشگری با مسافت‌های کوتاه دانست.
مهدی جمالی‌نژاد در این زمینه به اهمیت ساماندهی تعطیلات به‌عنوان یکی از موضوعات حیاتی در کشور اشاره کرده و می‌گوید: به نظر می‌رسد وجود تعطیلات منسجم دو روز در هفته برای کشور نتایج مثبت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قابل‌توجهی را به همراه داشته باشد و این اقدام از سوی دولت می‌تواند منجر به افزایش بهره‌وری کارکنان و همچنین رونق بخشیدن به حوزه گردشگری به ویژه از نوع درون‌استانی و استان‌گردی شود.
وی با بیان اینکه در شرایط فعلی کشور، فراهم کردن زمینه‌هایی برای جبران خسارات ناشی از شیوع ویروس کرونا با تعریف مکانیسم‌های اثربخش یکی از ابزارهای اساسی برای رونق بخشی به حوزه گردشگری است، می‌گوید: در این زمینه تعطیلی پنجشنبه‌ها می‌تواند فرصت مناسبی را برای شهروندان به‌منظور برنامه‌ریزی سفر به‌ویژه در مقاصد گردشگری با مسافت‌های کوتاه را فراهم کند.
معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزیر کشور و رئیس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور که شهردار بودن جهانشهرهای یزد و اصفهان را در کارنامه خود دارد، در این‌باره می‌افزاید: در این زمینه، تعریف نقاط هدف برای سفر و شهرهای مقصد گردشگری از جمله در استان‌های فارس، یزد و اصفهان که به‌عنوان مثلث طلایی گردشگری هم شهرت یافته‌اند، می‌تواند راهگشا باشد و بخشی از خسارات این صنعت را در دوران پساکرونا جبران کند.
وی با بیان اینکه وجود جاذبه‌های طبیعی و تاریخی فراوان در کشور و مسافت بین استان‌های مثلث طلایی گردشگری شرایط سفر را برای شهروندان این استان‌ها فراهم می‌کند، می‌گوید: به‌طور قطع این اقدام با افزایش سفرها و ایجاد شادابی و نشاط اجتماعی رابطه‌ای مستقیم دارد و اثرات مثبتی بر رونق بخشی گردشگری ایفا خواهد کرد.
جمالی‌نژاد گردشگری را یکی از حوزه‌های مهم و بسیار متضرر از شیوع ویروس کرونا ویروس در کشور برشمرده و عنوان می‌کند: به‌دلیل همزمانی پاندمی کرونا با تعطیلات نوروز، کاهش بیش از ۵۰ درصدی سفرها در نوروز امسال منجر شد تا گردشگری بسیار از این رخداد متضرر شود و فعالان این حوزه را در شرایط کرونایی و پس از آن در مباحثی مانند بیمه، مالیات و تسهیلات اخذ شده و سایر موارد مشابه نیازمند حمایت جدی کند.
معاون وزیر کشور با تاکید بر اینکه این طرح در راستای سیاست‌های دولت مبنی بر حمایت از اقشار و صنوف آسیب دیده و راهبردهای کلان در راستای حمایت از صنعت گردشگری است، پیشنهاد می‌کند که در کنار اجرای این طرح، کمک دولت به صورت وام‌های کم‌بهره برای رونق بخشی به فعالان این بخش محرک فعالیت گردشگری و تهیه بسته سفرهای ارزان‌قیمت برای مردم هم می‌تواند با ابزار پرداخت یارانه‌های هدفمند تکمیل و اجرایی شود.
استقبال حوزه گردشگری از تعطیلات
فعالان حوزه گردشگری معتقدند که شاید زمان آن رسیده که هیات دولت با در نظر گرفتن صلاح کشور در این وضعیت کرونایی و بی‌ثباتی اقتصادی، گردشگری را مورد توجه بیشتری قرار دهد، چراکه زیان‌های چشمگیر اقتصاد نفتی و اقتصاد مالیاتی وابسته به آن، تاثیر قابل‌توجه مشکلات کرونا بر اقتصاد صادراتی و دیگر اقتصادهای مهم کشور به‌ویژه جبران زمان‌بر این خسارت‌ها نشان داد که گردشگری با توجه به سرعت زیاد در بازسازی خود، می‌تواند نه تنها محقق شعار جهش تولید در کشور باشد، بلکه اقتصادهای دیگر کشور مانند اقتصاد معدنی و صادراتی و حتی مالیاتی و نفتی را نیز رونق دهد و مزایای معنوی آن مانند افزایش نشاط اجتماعی و افزایش راندمان کاری پس از دو روز تعطیلی نیز شامل حال مردم شود.
این گروه معتقدند که در این شرایط بحرانی که خطر موج دوم کرونا نیز که احتمال بروز آن در کشور وجود دارد، اقتصادهایی که بتوانند پاسخ مشکلات کشور را به سرعت بدهند، برگ برنده دولت‌ها هستند و دولت نباید با کوتاهی و تعویق در امر تصمیمات راهبردی و نجات‌بخش خود، حیات اقتصادی کشور را به خطر بیندازد.
لزوم تغییر نگاه به گردشگری
البته حمایت از موضوع تعطیلی روزهای پنجشنبه تنها محدود به همین عده نیست و این موضوع در میان وکلای مجلس به‌ویژه نمایندگان و منتخبان این سه استان نیز طرفدارانی دارد.
در همین‌باره، منتخب مردم اردکان در مجلس نیز با تاکید بر اینکه تعطیلی دو روزه کامل‌کننده گردشگری مثلث طلایی و گردشگری داخلی در کشور است، بیان می‌کند: اگر بخواهیم گردشگری را در کشورمان توسعه دهیم، باید از گردشگری داخلی آغاز کنیم و توسعه این نوع گردشگری مستلزم نهادینه کردن تعطیلی دو روزه است.
محمدرضا دشتی با تاکید بر اینکه تعطیلی دو روزه، کامل‌کننده گردشگری مثلث طلایی و گردشگری داخلی در کشور است، می‌گوید: تعطیلی دو روزه در توسعه گردشگری و اقتصادی استان‌ها تاثیر قابل‌توجهی دارد به‌طوری‌که مردم می‌توانند با اطیمنان به فرصت تعطیلی بدون اضطراب و استرس برای سفر به استان‌های مجاور برنامه‌ریزی کنند.
وی معتقد است که با نهادینه شدن تعطیلی پنجشنبه‌ها، مردم علاوه بر بازدید و سفر به استان‌های مجاورشان، می‌توانند در استان خود نیز سفر کنند و استان‌گردی نیز رونق پیدا می‌کند.
دشتی وجود این تعطیلی در تقویم رسمی کشور را علاوه بر تقویت صنعت گردشگری کشور، در موضوعات دیگری نیز موثر می‌داند.
وی در این زمینه بیان می‌کند: تعطیلی دو روزه می‌تواند علاوه بر توسعه گردشگری، منجر به افزایش بهره‌وری در سیستم کاری و افزایش راندمان کاری در ادارات و کارخانه‌ها شود.
وی گردشگری را در اولویت‌های اقتصادی کشور عنوان می‌کند و تغییر دیدگاه‌های شکل گرفته درباره این صنعت را ضروری می‌داند تا با توسعه گردشگری، شاهد شکل‌گیری مشاغل زیاد و رفع مشکلات مربوط به این دغدغه عمومی باشیم.
مثل کشورهای موفق در گردشگری
سید امیرناصر طباطبایی، رئیس جامعه هتلداران یزد هم درباره تعطیلی پنجشنبه‌ها می‌گوید: تعطیلات دو روزه باعث تحریک سفرهای داخلی می‌شود و با تحریک گردشگری داخلی می‌توانیم شاهد توسعه گردشگری خارجی نیز باشیم که این مسئله را به وضوح در کشورهای پررونق گردشگری جهان شاهد هستیم.
طباطبایی در این زمینه بیان می‌کند: که معیشت و اقتصاد مردم همیشه باید در اولویت باشد و اگر گردشگری به جایگاه اصلی خود برسد می‌تواند بخش قابل‌توجهی از مشکلات اقتصاد و معیشت را برطرف کند.
با این وجود هنوز گردشگری اولویت مجلس و مسئولان و حاکمیت و دولت نیست در حالی که شعار تحقق اجتماعی به‌واسطه توسعه گردشگری امکان‌پذیر است.
این معادله مخالفانی هم دارد
اینکه بتوانیم یک روز هفته را برای ترویج فرهنگ گردشگری به‌طور تعطیلی رسمی درآوریم بی‌شک برای اهالی حوزه گردشگری خبر خوب و خوشایندی خواهد بود. دلایل موجه و قابل توجیهی نیز برای این کار وجود دارد که کفه ترازو را به نفع طرفداران تعطیلی پنجشنبه‌ها سنگین می‌کند.
اما سوی دیگر این معادله مخالفانی هستند که آنها نیز دلایل قابل دفاعی برای مخالفت خود با این طرح دارند که شاید یکی از مهم‌ترین آنها، محدودتر شدن روزهای کاری مشترک با کشورهای دیگر که روزهای شنبه و یکشنبه را تعطیل هستند، باشد. در هر صورت باید دید که برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران کشور با توجه به مزایا و معایب این طرح، با توجه به مصالح کشور، در این مورد به چه نتیجه‌ای خواهند رسید و در نهایت تکلیف آخر هفته‌های گردشگری کشور چه خواهد شد.
